Na Jasnej Górze mieści się cudowny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej oraz ogromna ilość innych dzieł sztuki sakralnej, gromadzonych przez wieki przez ojców paulinów.
Początek istnienia klasztoru
Za początek istnienia klasztoru przyjęto datę 22 czerwca 1382, kiedy to paulini sprowadzili się z Węgier do Polski, do wsi Stara Częstochowa. Darowano im wówczas mały drewniany kościołek. Dwa lata później książę Władysław oddał zakonnikom obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, nazywany od tego momentu Obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej. Legenda głosi, że obraz namalował sam święty Łukasz Ewangelista na desce ze stołu z Jerozolimy (w rzeczywistości jednak, co potwierdzają badania, obraz powstał w XIV wieku we Włoszech spod ręki nieznanego artysty). Obraz bardzo szybko zasłynął swoją cudowną łaską i cudami. Na skutek napływających darów i dzięki otrzymanym posiadłościom od króla Władysława Jagiełły, podjęto decyzję o budowie świątyni murowanej i zespołu klasztornego w stylu gotyckim (1425-1429).
14 kwietnia 1430 to nieszczęśliwy dzień dla jasnogórskiego klasztoru. Wówczas to został od napadnięty i zrabowany przez przejezdnych rycerzy. Wyrwano również z ołtarza cudowny obraz, ograbiono go z ozdobnych kosztowności i pocięto szablami. Po renowacji w Krakowie obraz wrócił na Jasną Górę w 1434 roku. Kolejna fala ruchu pielgrzymów wymusiła niejako konieczność ciągłej rozbudowy klasztoru (która trwała aż do 1644 roku).
Potop szwedzki
Szczególne znaczenie dla narodu polskiego ma oblężenie Jasnej Góry podczas potopu szwedzkiego w 1655 roku. Wówczas to wojska szwedzkie (4000 żołnierzy i 36 dział, w późniejszym czasie wzmocnione kolejnymi 600 wojskowymi) podejmowały próbę zdobycia klasztoru. Jasnej Góry broniło 160 żołnierzy polskich, około 100 zakonników oraz kilku szlachciców. Dowodził im ojciec Augustyn Kordecki. Dwumiesięczne próby zdobycia klasztoru szczęśliwie nie powiodły się, mimo że kościół był pod ciągłym ostrzałem. Warto wspomnieć, że Cudowny Obraz już 17 listopada 1655 roku został w wielkiej tajemnicy wywieziony z Częstochowy przez ojca Teofila Bronowskiego. Został przechowywany w klasztorze w Mochowie, co miało uchronić go przez ewentualnym zniszczeniem czy grabieżą. Szwedzi czterokrotnie próbowali zdobyć klasztor, ostatni raz w czasie III wojny północnej Szwedzi pojawili się pod klasztorem we wrześniu 1709. Za każdym razem nieskutecznie, w czym również upatruje się działanie Cudownego Obrazu i mocy modlitwy. Obrona Jasnej Góry podczas potopu szwedzkiego ma wymiar symboliczny.
Papież Klemens XI zadecydował o koronacji Świętego Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Miała ona miejsce 8 września 1717, dokonał jej biskup Krzysztof Szembek. W wydarzeniu uczestniczyło 200 tys. wiernych.
Kolejnym wyzwaniem jakie stanęło przez ojcami paulinami, była obrona klasztoru podczas konfederacji barskiej, kiedy to na wzgórzu przebywali konfederaci (lata 1769-1772). Ostatnim oblężeniem Jasnej Góry był atak w 1813 roku, podczas zaboru rosyjskiego. Odcięto wówczas wodę, w murze obronnym zrobiono wyłam, doprowadzając tym samym do konieczności oddania klasztoru. Podczas rządów rosyjskich doszło do nasilających się represji wobec zakonników i licznych zagarnięć mienia. 24 października 1909 roku doszło do profanacji obrazu przez nieznanych sprawców. I wojna światowa szczęśliwie ominęła jasnogórski klasztor.
II wojna światowa
W czasie II wojny światowej część pomieszczeń klasztoru na Jasnej Górze była okupywana przez nazistowskie wojsko. Zakonników ściśle kontrolowano, ograniczono możliwości pielgrzymek. Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej zastąpiono kopią, oryginał był skrzętnie ukrywany (między innymi był przyklejony pod blatem w klasztornej bibliotece). Jasną Górę dwa razy odwiedził gubernator Hans Frank. Częstochowa stała się miejscem, gdzie poprzez propagandę starano się zjednać sobie Polaków. Pod koniec wojny, w styczniu 1945 Niemcy podjęli próbę spalenia klasztoru, na szczęście zakończoną niepowodzeniem dzięki interwencji Armii Czerwonej.
Jasna Góra w PRL-u i współcześnie
26 sierpnia 1956 przy udziale około miliona wiernych odbyły się Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego. Modlono się wówczas o uwolnienie więzionego prymasa Stefana Wyszyńskiego. 3 maja 1966 roku w Częstochowie odbyły się uroczystości tysiąclecia chrztu Polski.
W 2005 roku świętowano 350-lecie obrony Jasnej Góry, z tej okazji zorganizowano liczne uroczystości towarzyszące temu wydarzeniu, m.in. koncerty i widowisko batalistyczne.
Świątynię na Jasnej Górze odwiedziło 3 papieży: Jan Paweł II (1979, 1983, 1987, 1991, 1997, 1999), Benedykt XVI (2006) i Franciszek (2016), ofiarując liczne dary, m.in. złote róże czy przestrzelony pas sutanny od papieża-Polaka.
Jasna Góra mieści się w bardzo bliskiej odległości od Apartamentów Przy Parku – to 1,5 km drogi, około 20 minutowy spacer lub kilka minut samochodem. Dlatego też serdecznie zapraszamy pielgrzymów do zatrzymania się u nas.